وقتی کودکی با پوسیدگی گسترده به دندانپزشک مراجعه می‌کند، یکی از پرسش‌های رایج والدین این است که چرا دندان‌های شیری در این سن کم دچار پوسیدگی شده‌اند. بسیاری از والدین تصور می‌کنند چنین چیزی طبیعی بوده، در حالی که علت اغلب در عادت‌های نادرست تغذیه‌ای نهفته است.
یکی از مهم‌ترین عوامل، استفاده طولانی‌مدت از شیشه شیر، به‌ویژه هنگام خواب است. باقی ماندن شیر یا مایعات شیرین روی دندان‌ها محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها و ایجاد پوسیدگی و خراب کردن شیشه شیر دندان کودک را فراهم می‌کند. بنابراین، شناخت علت اصلی پوسیدگی دندان کودکان از جمله نقش شیشه شیر برای پیشگیری و درمان مؤثر اهمیت زیادی دارد.
استفاده از پستانک و شیشه شیر دندان کودک را در ماه‌های ابتدایی زندگی معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند و حتی می‌تواند مفید باشد؛ برای مثال، پستانک ممکن است به آرامش کودک و کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) کمک کند. اما نکته مهم این بوده که این وسایل باید در زمان مناسب و به‌تدریج کنار گذاشته شوند تا از آسیب‌های احتمالی به رشد دهان و دندان جلوگیری شود.
در مجموع، کلید موفقیت در قطع استفاده از پستانک و شیشه‌شیر، صبر، پیوستگی و تشویق مثبت است. با برنامه‌ریزی درست، کودک بدون استرس و مقاومت زیاد، این مرحله از رشد را با موفقیت پشت سر می‌گذارد.
سلامت دهان و دندان یکی از ارکان مهم سلامت عمومی بدن است و مراقبت از آن باید از همان سال‌های نخست زندگی آغاز شود. در این میان، والدین نقش کلیدی و غیرقابل‌انکاری در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های کودکان دارند. عادات بهداشتی و تغذیه‌ای که در دوران کودکی شکل می‌گیرد، پایه‌گذار سلامت دندان‌ها در سال‌های آینده است. بنابراین، توجه به آموزش صحیح، انتخاب رژیم غذایی مناسب و مراقبت‌های منظم می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات دهان و دندان جلوگیری کند.
اولین گام در پیشگیری از پوسیدگی دندان با استفاده از شیشه شیر دندان کودک، آموزش و نهادینه کردن عادات صحیح بهداشتی در کودک است. والدین باید از زمانی که اولین دندان شیری کودک ظاهر می‌شود، تمیز کردن دهان او را آغاز کنند. استفاده از گاز استریل یا پارچه نرم مرطوب برای تمیز کردن لثه‌ها در نوزادان و به‌مرور آموزش استفاده از مسواک مخصوص کودکان، باعث می‌شود کودک از همان ابتدا به مراقبت از دندان‌هایش عادت کند.
انتخاب خمیردندان‌های حاوی فلوراید (با دوز متناسب با سن کودک) نیز در تقویت مینای دندان و پیشگیری از پوسیدگی مؤثر است. همچنین، همراهی والدین هنگام مسواک زدن و تبدیل این کار به فعالیتی شاد و سرگرم‌کننده می‌تواند انگیزه کودک را افزایش دهد.
تغذیه نقش بسیار مهمی در سلامت دندان‌ها دارد. والدین باید مراقب باشند تا مصرف مواد قندی، شیرینی‌ها، نوشابه‌ها و خوراکی‌های چسبنده در رژیم غذایی کودک محدود شود، چرا که این مواد زمینه‌ساز تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان هستند.
در مقابل، مصرف میوه‌ها، سبزیجات تازه، لبنیات، و مواد غذایی حاوی کلسیم و فسفر به استحکام دندان‌ها کمک می‌کند. همچنین، تشویق کودک به نوشیدن آب پس از وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌ها باعث شست‌وشوی دهان و کاهش تجمع باکتری‌ها می‌شود.
با رشد دندان‌های کودک و زمانی که فاصله بین دندان‌ها از بین می‌رود، استفاده از نخ دندان اهمیت پیدا می‌کند. والدین باید یاد بگیرند که چگونه با دقت و بدون آسیب به لثه، فضای بین دندان‌های کودک را تمیز کنند. تمیز کردن این فضاها مانع تجمع پلاک می‌شود و از بروز پوسیدگی در نقاطی که مسواک به آن‌ها نمی‌رسد، جلوگیری می‌کند. استفاده از نخ دندان مخصوص کودکان یا ابزارهای کمکی طراحی‌شده برای آن‌ها، انجام این کار را آسان‌تر و بی‌خطرتر می‌سازد.
بازدیدهای دوره‌ای از دندانپزشک باید از حدود یک‌سالگی بخاطر شیشه شیر دندان کودک آغاز شود. این ویزیت‌ها نه‌تنها به تشخیص زودهنگام مشکلات دندانی کمک می‌کنند، بلکه باعث می‌شوند کودک از ابتدا با محیط دندانپزشکی احساس راحتی داشته باشد. دندانپزشک می‌تواند راهکارهای تخصصی برای پیشگیری از پوسیدگی ارائه دهد، مانند فلورایدتراپی یا فیشورسیلانت (پوشش محافظتی روی دندان‌های آسیاب). همچنین، این مراجعات فرصتی برای والدین است تا روش‌های صحیح مراقبت از دندان‌های کودک را یاد بگیرند.
پوسیدگی دندان‌های شیری اگرچه ممکن است موقتی به نظر برسد، اما می‌تواند بر سلامت دندان‌های دائمی و رشد فک و گفتار کودک تأثیر بگذارد. والدین با صرف اندکی توجه و مراقبت روزانه می‌توانند از بروز بسیاری از مشکلات دندانی جلوگیری کنند. آموزش، تغذیه مناسب، مراجعات منظم به دندانپزشک و استفاده صحیح از شیشه شیر، چهار رکن اصلی در حفظ سلامت دهان و دندان کودک هستند. مراقبت امروز، لبخندی سالم و زیبا برای فردای کودک شما به ارمغان خواهد آورد.
استفاده‌ی طولانی‌مدت از شیشه شیر دندان کودک، به‌ویژه هنگام خواب، می‌تواند یکی از دلایل اصلی پوسیدگی دندان در کودکان باشد. هنگامی‌که نوزاد در طول شب از نوشیدنی‌های حاوی مواد قندی مانند شیر، آبمیوه یا حتی شیرخشک استفاده می‌کند، به دلیل کاهش ترشح بزاق در خواب، این مواد برای مدت طولانی روی دندان‌ها باقی می‌مانند. این ماندگاری باعث رشد باکتری‌ها، ایجاد اسید و در نهایت پوسیدگی شدید دندان‌ها می‌شود. در چنین شرایطی ممکن است کودک دچار درد، التهاب لثه، عفونت و حتی نیاز به کشیدن دندان‌های شیری شود.
پوسیدگی ناشی از شیشه شیر تنها یک مشکل ظاهری نیست، بلکه بر سلامت عمومی و رشد طبیعی کودک تأثیر می‌گذارد. عادات نادرست تغذیه‌ای در سال‌های اولیه، اگر اصلاح نشوند، ممکن است به مشکلات گفتاری، ناهماهنگی در رویش دندان‌های دائمی و حتی کاهش اعتمادبه‌نفس کودک منجر شوند. دندان‌های شیری سالم نقشی اساسی در یادگیری جویدن، تلفظ صحیح کلمات و رشد فک دارند؛ بنابراین والدین باید از همان ماه‌های نخست زندگی، با تمیز کردن دهان کودک و محدود کردن مصرف نوشیدنی‌های قندی در شب، پایه‌های سلامت دهان و دندان او را برای آینده‌ای سالم و زیبا بنا کنند.
در پایان، باید بدانید که شیشه شیر در صورتی که نادرست استفاده شود، می‌تواند باعث پوسیدگی دندان کودک شود، به‌ویژه اگر کودک هنگام خواب با آن در دهان بخوابد. برای حفظ سلامت دندان‌ها، بهتر است پس از هر وعده شیر، دهان کودک با آب تمیز شود و از خوابیدن با شیشه شیر دندان کودک پرهیز گردد. مراقبت از دندان‌های شیری از همان ابتدا، پایه‌گذار لبخندی سالم و زیبا در آینده است.
پوسیدگی دندان کودکان یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از والدین با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. متاسفانه کودکان از نقش بسیار مهم دندان‌ها و اهمیت سلامت آن‌ها با خبر نبوده و همین عامل باعث می‌شود تا مراقبت‌های لازم از دندان‌های خود را جدی نگیرند و دندان‌های آن‌ها آسیب ببیند و پوسیده شود. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان راه و روش‌های مختلف وجود دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم.
آیا می‌دانستید که پوسیدگی شدید دندان‌های شیری همیشه به معنای کشیدن آن‌ها نیست؟ پالپوتومی دندان شیری یکی از روش‌های موثر در دندانپزشکی کودکان است که به حفظ دندان‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. در این روش، بخش ملتهب پالپ دندان برداشته شده و با مواد مخصوص جایگزین می‌شود تا از گسترش عفونت جلوگیری کند. این درمان نه‌تنها درد و ناراحتی کودک را کاهش می‌دهد، بلکه از مشکلات بعدی مانند نامرتبی دندان‌های دائمی جلوگیری می‌کند. اگر به دنبال راهی برای حفظ سلامت دندان‌های فرزندتان هستید، پالپوتومی می‌تواند یک راه‌حل ایده‌آل باشد.
دندان درد در کودکان یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که والدین با آن مواجه می‌شوند. این مشکل معمولاً در شب شدت بیشتری پیدا می‌کند و باعث بی‌خوابی، بی‌قراری و کاهش اشتهای کودک می‌شود. دندان‌های شیری حساسیت بیشتری نسبت به دندان‌های دائمی دارند و آسیب یا پوسیدگی آن‌ها می‌تواند باعث التهاب و درد شدید شود. بنابراین توجه به این موضوع و اقدام سریع برای درمان دندان درد شیری اهمیت زیادی دارد.
دکتر فاطمه کدخدائی، فارغ التحصیل رشته دندانپزشکی یکی از با تجربه ترین متخصصین در زمینه خدمات دندانپزشکی کودکان می باشند. ایشان پس از گذراندن دوره طرح دندانپزشکی، در آزمون ورودی تخصصی شرکت نموده و در رشته کودکان شهر تهران پذیرفته شدند. دکتر کدخدائی پس از گذراندن دوره تخصصی سهساله و موفقیت در اخذ بورد تخصصی، به عنوان هیأت علمی در دانشگاه بقیةالله تهران مشغول به تدریس هستند.
