کیست دندان در کودکان یکی از مشکلات شایع دهان و دندان است که معمولا اطراف دندان‌های در حال رویش یا نهفته ایجاد می‌شود. این کیست‌ها ممکن است بدون علامت باشند یا با تورم لثه، تغییر رنگ یا تاخیر در رویش دندان همراه باشند. شناخت علت، علائم و روش‌های درمان کیست دندان در کودکان می‌تواند به والدین کمک کند در زمان مناسب به دندانپزشک مراجعه کنند و از مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
مرکز تخصصی دندانپزشکی کودکان دکتر کدخدایی در تهران، خدمات جامع و تخصصی در تشخیص و درمان کیست‌های دندانی کودکان ارائه می‌دهد تا سلامت دهان و دندان فرزندتان به بهترین شکل حفظ شود.
کیست دندانی چیزی مثل یک حباب کوچک پر از مایع یا بافت نرم است که معمولا اطراف دندان‌هایی شکل می‌گیرد که هنوز کامل بیرون نیامده‌اند. در کودکان، این کیست‌ها اهمیت زیادی دارند، چون می‌توانند روند طبیعی رویش دندان‌ها و حتی رشد فک را تحت تاثیر قرار دهند.
دو نوع شایع کیست در کودکان وجود دارد:
به همین دلیل، اگر تورم یا تغییر رنگ روی لثه کودک مشاهده کردید، بهتر است برای بررسی به دندانپزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام می‌تواند از مشکلات بزرگ‌تر مثل جابه‌جایی دندان‌ها جلوگیری کند.
در کودکان، دو نوع کیست دندانی بیشتر دیده می‌شود: کیست رویش و کیست دندانه‌دار. هر کدام ویژگی‌ها و نکات خاص خودشان را دارند.
این کیست معمولا روی تاج دندان‌هایی ایجاد می‌شود که تازه در حال بیرون آمدن هستند. ظاهر آن معمولا شبیه یک تورم نرم و کمی آبی‌رنگ روی لثه است. بیشتر اوقات، کیست رویش درد ندارد و بدون درمان خودبه‌خود از بین می‌رود.
محل شایع: دندان‌های جلویی شیری و دندان‌های دائمی فک بالا.
نکته آموزشی: والدین ممکن است فکر کنند این تورم غیرطبیعی است، اما در بسیاری از موارد طبیعی و گذرا است؛ با این حال بررسی دندانپزشکی توصیه می‌شود.
این کیست اطراف تاج دندان نهفته تشکیل می‌شود و معمولا داخل استخوان فک قرار دارد. برخلاف کیست رویش، این کیست می‌تواند باعث تاخیر در رویش دندان یا جابه‌جایی دندان‌های مجاور شود.
محل شایع: دندان نیش دائمی و دندان عقل نهفته.
نکته آموزشی: درمان معمولا نیازمند جراحی است تا کیست برداشته شود و دندان آسیب نبیند.
برخی کودکان به دلایلی دچار کیست دندانی می‌شوند. معمولاً چند عامل اصلی باعث شکل‌گیری این کیست‌ها می‌شوند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
گاهی مسیر طبیعی بیرون آمدن دندان مسدود می‌شود یا دندان به درستی در فک جای نمی‌گیرد. این شرایط می‌تواند باعث تجمع مایع در اطراف دندان و تشکیل کیست رویش یا کیست دندانه‌دار شود. به همین دلیل، دندان‌هایی که به طور غیرطبیعی رشد می‌کنند، بیشتر در معرض این مشکل هستند.
در برخی خانواده‌ها، احتمال ابتلا به کیست دندان در کودکان بالاتر است. اگر والدین یا بستگان نزدیک کودک تجربه کیست دندانی داشته باشند، کودک نیز ممکن است بیشتر در معرض این مشکل قرار گیرد. ژنتیک می‌تواند نقش مهمی در استعداد رشد کیست داشته باشد.
ضربه یا فشار به دندان‌های در حال رویش یا لثه می‌تواند باعث تحریک بافت اطراف دندان و رشد کیست دندان در کودکان شود. حتی آسیب‌های کوچک که به نظر نمی‌رسد جدی باشند، ممکن است در برخی کودکان منجر به تشکیل کیست شوند.
گاهی یک التهاب کوچک یا عفونت در اطراف دندان باعث جمع شدن مایع و ایجاد کیست می‌شود. این وضعیت ممکن است ناشی از باکتری‌ها یا مشکلات بهداشتی ساده باشد و اگر به موقع درمان نشود، رشد کیست ادامه پیدا می‌کند.
تشخیص کیست دندان معمولا با معاینه بالینی و تصویربرداری انجام می‌شود. دندانپزشک ابتدا لثه و دندان کودک را بررسی می‌کند تا تورم، تغییر رنگ یا تاخیر در رویش دندان را مشاهده کند.
برای تایید تشخیص و بررسی دقیق‌تر، معمولا از تصویربرداری رادیولوژیک استفاده می‌شود:
گاهی اوقات لازم است کیست از سایر ضایعات شبیه به آن افتراق داده شود، مانند فیبروما یا سایر توده‌های لثه‌ای. این مرحله به دندانپزشک کمک می‌کند تا برنامه درمان مناسب را تعیین کند.
در مرکز دندانپزشکی دکتر کدخدایی در تهران، این روش‌ها با تجهیزات پیشرفته انجام می‌شوند تا تشخیص سریع و صحیح انجام شود و درمان مناسب برای هر کودک برنامه‌ریزی گردد.
درمان کیست دندان در کودکان بسته به نوع، اندازه و محل کیست متفاوت است. بسیاری از کیست‌های کوچک رویش خودبه‌خود برطرف می‌شوند و نیاز به اقدام پزشکی جدی ندارند. با این حال، در مواردی که کیست بزرگ باشد، باعث تأخیر در رویش دندان‌ها شود یا به دندان‌های مجاور فشار وارد کند، درمان تخصصی لازم است.
در این روش، دندانپزشک یک برش کوچک روی کیست ایجاد می‌کند تا مایع داخل آن تخلیه شود. این روش کم‌تهاجمی است و به دندان اجازه می‌دهد مسیر طبیعی رشد خود را ادامه دهد. معمولاً برای کیست‌های سطحی و رویشی مناسب است.
در مواردی که کیست بزرگ، عفونی یا فشار دهنده باشد، ممکن است نیاز به جراحی کامل کیست همراه با مراقبت از دندان‌های اطراف باشد. این جراحی تحت بی‌حسی موضعی یا عمومی انجام می‌شود و هدف آن پیشگیری از مشکلات رشد دندان‌ها و فک است.
بعد از درمان، معاینات منظم و تصویربرداری در فواصل مشخص ضروری است تا رشد دندان‌ها و سلامت استخوان فک بررسی شود. در مرکز دندانپزشکی کودکان دکتر کدخدایی در تهران، این پیگیری‌ها با دقت و تجهیزات پیشرفته انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود کودک روند طبیعی رشد دندان‌ها را طی می‌کند.
درمان به موقع و تخصصی کیست دندان در کودکان، از مشکلات جدی‌تر مانند جابه‌جایی دندان‌ها یا آسیب به فک جلوگیری می‌کند و سلامت دهان و دندان کودک را تضمین می‌کند.
اکثر کیست‌های دندانی در کودکان پس از درمان، روند بهبودی خوبی دارند و مشکل جدی ایجاد نمی‌کنند. کیست‌های رویش معمولا بدون نیاز به جراحی خودبه‌خود از بین می‌روند، و کیست‌های دندانه‌دار پس از جراحی معمولا بهبود می‌یابند.
در موارد نادر، اگر کیست بزرگ باشد یا درمان به موقع انجام نشود، ممکن است باعث تاخیر در رویش دندان‌ها، جابه‌جایی دندان‌های مجاور یا مشکلات جزئی در رشد فک شود. با پیگیری منظم دندانپزشکی، این عوارض به راحتی قابل کنترل هستند.
کیست دندان در کودکان معمولا مشکل جدی ایجاد نمی‌کنند، اما شناسایی به موقع آن‌ها اهمیت زیادی دارد. کیست رویش معمولا سطحی و خودبه‌خود بهبود می‌یابد، اما کیست دندانه‌دار ممکن است نیازمند جراحی باشد تا از تاثیر منفی روی دندان‌های مجاور جلوگیری شود.
والدین بهتر است به هرگونه تورم لثه، تغییر رنگ یا تاخیر در رویش دندان توجه کنند و کودک را برای معاینه به دندانپزشک ببرند. معاینات منظم دندانپزشکی به رشد سالم دندان‌ها و فک کمک می‌کند و باعث می‌شود هر مشکلی در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود.
با رعایت این نکات، کودکان می‌توانند دندان‌هایی سالم و لبخندی زیبا داشته باشند و از مشکلات جدی ناشی از کیست‌های دندانی پیشگیری شود.
بسیاری از والدین نگرانی‌هایی بسیار درباره درد و ناراحتی‌های دوران رویش دندان کودک خود دارند. این مرحله که معمولاً با شروع رشد اولین دندان‌ها همراه است، باعث ناآرامی، بی‌قراری و گاهی بی‌اشتهایی کودک می‌شود. رویش دندان‌ها که به آن "teething" گفته می‌شود، یکی از مراحل مهم رشد کودک بوده ولی با علائمی مثل قولنج، التهاب لثه و تغییر در رفتار کودک همراه است. آشنایی با این علائم به والدین کمک می‌کند بهتر بتوانند این دوران را مدیریت کنند و آرامش کودک را حفظ نمایند.
رشد دندان‌ها یکی از مهم‌ترین مراحل دوران کودکی است که تأثیر زیادی بر سلامت، زیبایی و حتی اعتمادبه‌نفس فرزند دارد. والدین معمولاً انتظار دارند دندان‌های شیری و سپس دائمی کودک طبق یک روند طبیعی و مشخص رویش پیدا کنند. اما گاهی با پدیده‌ای غیرمنتظره روبه‌رو می‌شوند: رویش یک دندان اضافه در دهان کودک. این اتفاق که در اصطلاح علمی «سوپرنومری» نام دارد، در نگاه اول می‌تواند برای والدین ترسناک باشد و نگرانی‌های زیادی ایجاد کند.
دوران افتادن دندان‌های شیری برای کودکان، یکی از هیجان‌انگیزترین مراحل رشد است. بیشتر والدین انتظار دارند که پس از افتادن دندان شیری، دندان دائمی به‌سرعت جای آن را بگیرد. اما گاهی با مشکل در نیامدن دندان بعد از افتادن دندان شیری مواجه می‌شوند و فضای خالی در دهان کودک برای هفته‌ها یا حتی ماه‌ها باقی می‌ماند.
دکتر فاطمه کدخدائی، فارغ التحصیل رشته دندانپزشکی یکی از با تجربه ترین متخصصین در زمینه خدمات دندانپزشکی کودکان می باشند. ایشان پس از گذراندن دوره طرح دندانپزشکی، در آزمون ورودی تخصصی شرکت نموده و در رشته کودکان شهر تهران پذیرفته شدند. دکتر کدخدائی پس از گذراندن دوره تخصصی سهساله و موفقیت در اخذ بورد تخصصی، به عنوان هیأت علمی در دانشگاه بقیةالله تهران مشغول به تدریس هستند.
