قطره آهن یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین مکمل‌ها برای نوزادان است که تاثیر زیادی در سلامت آن‌ها دارد. آهن برای افراد مختلف و حفظ سلامت آن‌ها بسیار اهمیت دارد اما این ماده برای رشد کودکان در سال‌های اولیه زندگی بسیار حیاتی می‌باشد. به طوری که وجود این ماده مغذی یکی از اصلی‌ترین عناصر در تکامل رشد کودکان است. آهن یک ماده مغذی مهم برای ساخت هموگلوبین در بدن انسان است. هموگلوبین که عنصر کلیدی در گلبول‌های قرمز خون است، وظیفه حمل و جابجایی اکسیژن در بدن انسان را بر عهده دارد. کمبود آهن در بدن انسان باعث کاهش تولید گلبول‌های قرمز در بدن انسان شده و باعث می‌شود اندام‌ها اکسیژن کافی دریافت نکنند. متخصصان تغذیه بر این باورند که کمبود آهن در بدن نوزادان و کودکان می‌تواند باعث تاخیر در رشد شناختی و رفتاری شود. البته استفاده از قطره‌های آهن مشکلاتی هم به همراه دارد. یکی از این مشکلات که همواره والدین با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، سیاه شدن دندان با قطره آهن در کودکان است. والدین همواره از متخصصان این حوزه درباره راه‌های جلوگیری یا رفع سیاهی دندان کودک سوال می‌پرسند. ما در ادامه این مقاله می‌خواهیم در مورد سیاه شدن دندان با قطره آهن را به طور کلی مورد بررسی قرار دهیم، تا انتها با ما همراه باشید.
همان طور که گفتیم وجود آهن برای رشد صحیح بدن انسان، مخصوصا در سال‌های اولیه بسیار مهم و ضروری است. این ریز مغذی با ارزش هم روی رشد ذهنی هم رشد جسمی انسان تاثیر دارد. اهمیت آهن یاری در کودکان و نوزادان وقتی بیشتر می‌شود که متوجه شویم نوزاد با ذخیره آهن بسیار کمی متولد می‌شود. به طوری که این ذخیره آهن بسیار زود و با سرعت بالایی تمام می‌شود. کمبود آهن در بدن نوزادان باعث می‌شود که اکسیژن رسانی به اندام‌های مختلف بدن به خوبی انجام نشود. این عدم اکسیژن رسانی مشکلاتی مانند کم خونی، کاهش رشد، اختلال در یادگیری و... را به همراه دارد. برای جلوگیری از ایجاد این مشکلات نیاز است که کودکان مخصوصا از ماه ششم زندگی به بعد آهن اضافی دریافت کنند. درست است که شیر مادر حاوی مقادیر زیادی آهن می‌باشد اما این میزان از آهن پاسخگوی نیازهای بدن نوزاد نیست. یعنی نوازان حتما باید با استفاده از شیر خشک‌های مخصوص و مکمل‌ها، آهن اضافی مورد نیاز بدن خود را تامین کنند.
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوارض مصرف مکمل‌های آهن برای کودکان، سیاه شدن دندان آن‌ها است. اما آیا واقعا مصرف مکمل‌های آهن باعث سیاهی دندان می‌شود؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بله در بسیاری از موارد دندان‌های کودک بعد مصرف مکمل‌ها و شربت‌های حاوی آهن سیاه می‌شود. اما دلیل این واکنش چیست؟ قطره‌های آهن دارای یون‌های فلزی می‌باشند که با مینای دندان واکنش نشان می‌دهند. این واکنش موجب ایجاد لک‌های قهوه‌ای و در مواردی لک‌های سیاه بر روی دندان می‌شود. لک‌های سیاه و قهوه‌ای رنگ معمولا در قسمت جلوی دندان‌ها و در امتداد لثه‌ها ایجاد می‌شوند. عواملی مانند غلظت میزان آهن در قطره، نوع ملح مکمل آهن، بهداشت دهان و دندان، میزان تماس قطره با دندان نوزاد و... تاثیر زیادی در سیاهی دندان کودک دارد. در برخی موارد دیده شده که والدین برای جلوگیری از سیاه شده دندان‌ها، مصرف قطره آهن را قطع می‌کنند. اما همان طور که می‌دانید و قبل از این گفتیم، کاهش آهن باعث اختلال در رشد می‌شود و مشکلات زیادی را به همراه می‌آورد. به همین دلیل قطع خودسرانه قطره آهن می‌تواند مشکلات بسیار زیادی را به همراه داشته باشد. پس برای حفظ سلامتی کودک و رشد مناسب آن باید مکمل و قطره آهن را به صورت کامل استفاده کنید. اما برای جلوگیری و رفع سیاهی دندان چه باید کرد؟ در ادامه روش‌های موثر برای رفع سیاهی دندان نوزادان بر اثر استفاده از قطره آهن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
تا اینجا متوجه شدیم که قطره‌ها و مکمل‌های آهن به دلیل داشتن یون فلزی موجب سیاهی و لک شدن دندان‌ها می‌شود. از طرفی به دلیل اهمیت بالای این مکمل‌ها و تاثیر آن در رشد کودکان امکان قطع مصرف این مکمل وجود ندارد. در ادامه این صحبت می‌خواهیم بهترین راه‌های جلوگیری و رفع سیاهی دندان کودکان را بررسی کنیم.
یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری سیاه شدن دندان با قطره آهن، نوشیدن آب بلافاصله بعد از خوردن آن است. نوشیدن آب می‌تواند تا حد زیادی جرم ایجاد شده روی دندان را از بین ببرد.
مسواک زدن یکی از بهترین روش‌های نگهداری و مراقبت از دندان‌ها است. البته مسواک زدن برای جلوگیری از سیاهی دندان بر اثر مصرف آهن کمی متفاوت است. بسیاری از والدین فکر می‌کنند که کودک باید بعد از مصرف قطره آهن مسواک بزند. در صورتی که این فکر کاملا اشتباه است و در این مورد کودک باید قبل از مصرف قطره آهن مسواک بزند. زیرا در صورت تمیز بودن دندان‌ها قطره آهن با سرعت بیشتر از دهان وارد معده شده و برخورد کمتری با دندان‌ها دارد.
برخی از والدین برای این که قطره آهن را راحت‌تر به کودک بخورانند، آن را با آب میوه مخلوط می‌کنند. این کار باعث کاهش تاثیر قطره آهن شده و اثر گذاری آن را کمتر می‌کند. البته می‌توانید قطره آهن را با آب مخلوط کنید و آن را با نی به کودک بخورانید. توجه داشته باشید که قطره آهن یه هیچ وجه نباید با شیر مخلوط شود، زیرا شیر مانع از جذب صحیح آهن می‌شود.
برخورد نکردن قطره آهن با دندان‌های کودک بهترین راه برای جلوگیری از سیاه شدن دندان با قطره آهن است. شما می‌توانید قطره آهن را مستقیم در گلوی کودک چکانده و از برخورد قطره با دندان جلوگیری کنید. بهتر است بعد از چکاندن قطره در گلو چند قطره آب یا نوشیدنی غیر اسیدی به کودک بخورانید. در چنین شرایطی مطمئن می‌شوید که قطره آهن با دندان کودک برخورد نداشته است.
استفاده از نوشیدنی‌های اسیدی مانند آب پرتقال، آب توت فرنگی و... نیم ساعت قبل یا بعد از مصرف قطره آهن ممنوع می‌باشد. استفاده از این نوع آب میوه‌ها می‌تواند باعث افزایش سیاهی دندان کودکان شود.
اگر می‌خواهید که دندان‌های کودکتان به هیچ وجه سیاه نشود و روی این مسئله بسیار حساس هستید، از روش‌های جایگزین استفاده کنید. طبق تحقیقات انجام شده توسط آکادمی اطفال آمریکا، استفاده از تغذیه مناسب می‌تواند میزان نیاز بدن کودک به آهن را تا حد زیادی تامین کند. استفاده از گوشت قرمز، ماهی، لوبیا و... می‌تواند سطح آهن خون کودک را به سطح نرمال نزدیک کند. البته متخصصان توصیه می‌کنند تا جایی که امکان دارد مصرف مکمل و قطره آهن را قطع نکنید.
یکی از بهترین و راحت‌ترین راه‌ها برای رفع سیاه شدن دندان با قطره آهن کودکان، کمک گرفتن از دندانپزشک است. متخصصان دندانپزشکی اطفال می‌توانند به راحتی سیاهی و لکه‌های موجود روی دندان کودک را از بین ببرند.
آیا صدای ساییدن دندان‌های کودکتان در خواب شما را نگران کرده است؟ دندان‌قروچه در کودکان عادتی ناخودآگاه و شایع در کودکان، می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند استرس، مشکلات دندانی یا حتی دلایل پزشکی باشد. این عادت نه تنها می‌تواند به دندان‌ها آسیب برساند، بلکه کیفیت خواب کودک را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در ادامه، به بررسی علل این رفتار و راهکارهای مؤثر برای درمان آن می‌پردازیم تا آرامش خواب کودکتان را بازگردانید.
دندان‌های کودک بسیار حساس بوده و تحت عوامل مختلف آسیب می‌بیند. از این رو والدین بایستی در زمان‌های مناسب با مراجعه به دندانپزشک، دندان‌های کودکان خود را معاینه کرده و از صحت و سلامت آن اطمینان حاصل کنند. همچنین مراجعه به موقع به دندانپزشک باعث می‌شود تا در صورت بروز هر گونه مشکل در دندان‌های کودک، نسبت به دمان آن اقدام شود. به همین دلیل نیز والدین بایستی برنامه ریزی مناسبی برای زمان مراجعه کودک به دندانپزشک داشته باشند.
رسیدگی به بهداشت دندان و دهان اهمیت بسیار بالایی دارد. یکی از بهترین ابزاری که برای رعایت بهداشت دهان و دندان وجود دارد، نخ دندان است. این وسیله برای برای حفظ از سلامت دندان‌ها و جلوگیری از بیماری‌های لثه، بسیار مؤثر بوده و توصیه می‌شود که افراد استفاده از نخ دندان را در برنامه سلامت دهان و دندان خود قرار دهند. اما در این بین بسیاری از والدین با این سؤال روبه‌رو می‌شوند که آیا علاوه بر مسواک، لازم است تا کودکان آن‌ها از نخ دندان هم استفاده کند؟ یا خیر؟ این سؤال اهمیت زیادی دارد زیرا نادیده گرفتن مراقبت‌های دندانی در سنین پایین می‌تواند به مشکلات جدی در آینده منجر شود.
دکتر فاطمه کدخدائی، فارغ التحصیل رشته دندانپزشکی یکی از با تجربه ترین متخصصین در زمینه خدمات دندانپزشکی کودکان می باشند. ایشان پس از گذراندن دوره طرح دندانپزشکی، در آزمون ورودی تخصصی شرکت نموده و در رشته کودکان شهر تهران پذیرفته شدند. دکتر کدخدائی پس از گذراندن دوره تخصصی سهساله و موفقیت در اخذ بورد تخصصی، به عنوان هیأت علمی در دانشگاه بقیةالله تهران مشغول به تدریس هستند.
